Angielski brytyjski i angielski amerykański - różnice w słownictwie

Poznaj najważniejsze różnice w słownictwie między brytyjską  a amerykańską odmianą języka. Zobacz, na jakie wyrazy szczególnie warto zwracać uwagę, gdy wyjeżdżamy do Wielkiej Brytanii lub USA!

British English vs American English – skąd wzięły się różnice?

Jeśli uważaliście na lekcjach historii, z pewnością pamiętacie pierwszych osadników przybyłych do brzegów Ameryki Północnej na pokładzie Mayflower i dzieje kolonizacji kontynentu przez brytyjskich migrantów w XVII wieku. Zaraz, zaraz… To jest blog językowy, a nie historyczny! Spokojnie, nie będziemy zgłębiać losów pionierów. Wspominamy o kolonizacji, bo to ona przyczyniła się do powstania różnic między brytyjskim (BrE) i amerykańskim (AmE) angielskim i właśnie o tym możecie przeczytać w dzisiejszym artykule. Istnieją również inne odmiany języka angielskiego, np. kanadyjska i australijska oraz masa dialektów charakterystycznych dla poszczególnych regionów krajów anglojęzycznych, ale dziś zajmiemy się dwiema najbardziej znanymi z nich wszystkich.

Jak poznać angielski brytyjski i amerykański? - różnice w wymowie

Odmiany angielskiego używane przez mieszkańców Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych różnią się na kilku płaszczyznach.
Pierwsza z nich to wymowa. Tutaj różnica jest na tyle wyraźna, że po usłyszeniu zaledwie kilku słów lub zdań jesteśmy w stanie rozpoznać z kim mamy do czynienia. Ogólnie rzecz biorąc, brytyjski angielski (w szczególności RP – received pronunciation, czyli „angielski królowej”)  brzmi bardziej „okrągło”, dystyngowanie i z pewnością próba naśladowania brytyjskiej wymowy stanowi niezłą gimnastykę dla naszego aparatu mowy. Z kolei amerykańska wymowa może robić wrażenie niedbałej, jakby posługujący się nią  gubił niektóre głoski.

Oto kilka podstawowych i najbardziej słyszalnych różnic:

głoska /r/ kiedy pojawia się na końcu wyrazu lub po samogłosce, Brytyjczycy nie wymawiają jej; z kolei Amerykanie  wymawiają ją wyraźnie, niezależnie od jej położenia
doctor: BrE /ˈdɒktə/  AmE /ˈdɑːktər/

głoska /t/ Jeśli pojawi się w środku wyrazu, Amerykanin wymówi ją jak /d/, z kolei Brytyjczyk – jak /t/
water: BrE /ˈwɔːtə/ AmE /ˈwɔːt[d]ər/

głoska /o/ Brytyjczycy wymawiają ją głównie jako krótkie /o/, jednak w amerykańskiej odmianie usłyszymy /a/
bottle: BrE /ˈbɒtəl/ AmE /ˈbɑːtəl/

głoska /æ/ vs /a:/ Podczas gdy Amerykanie mówią dance, chance, France, używając głoski
/æ/, Brytyjczycy wymówią te same słowa z dźwiękiem /a:/, czyli długą samogłoską

Słownictwo brytyjskie vs. amerykańskie - różnice

Kolejną rzeczą, której nie sposób nie zauważyć są różnice leksykalne. Na szczęście nie dotyczy to całego zasobu słownictwa, w przeciwnym razie musielibyśmy uczyć się podwójnej porcji słówek.

Różnice te nie są niezrozumiałe dla użytkowników różnych odmian języka, oczywiście pomijając słówka, które należą do slangu lub są charakterystyczne tylko dla małego obszaru. Czyli, mimo iż są one wyraźne, Brytyjczyk i Amerykanin powinni się porozumieć bez większych problemów.

Najpopularniejsze słówka, które różnią się w BrE i w AmE to:

Różnice między pisownią brytyjską i amerykańską

Następna rzecz, która rzuca się w oczy, to różnica w pisowni niektórych słów lub zbitek literowych. Nie skutkuje ona różnicami w wymowie, więc możemy ją zauważyć wyłącznie w piśmie.

Spójrzcie na poniższe przykłady różnic w pisowni:

– jeśli wyraz kończy się na re w BrE, to w AmE kończy się na er: centre/center
– jeśli wyraz kończy się na our w BrE, to w AmE kończy się na or: colour/color
– jeśli wyraz kończy się na ise w BrE, to w AmE kończy się na ize: organise/organize
   (ize jest dopuszczalne w BrE, ale znacznie mniej używane!)

Gramatyka angielska i amerykańska - różnice

Ostatni aspekt, który różni dwie główne odmiany angielskiego to gramatyka. Amerykanie postanowili uprościć sobie kilka rzeczy, żeby nie zawracać sobie głowy zawiłościami gramatycznymi. Dlatego zamiast używać Present Perfect, znacznie częściej stosują Past Simple. Oczywiście użycie Present Perfect w wariancie amerykańskim jest jak najbardziej poprawne, ale z pewnością nie tak popularne jak w brytyjskim.

Zauważymy także różnice w odmianie niektórych czasowników nieregularnych. Amerykanie uznali, że niektóre z nich można odmieniać tak jak regularne, czyli przez dodanie końcówki ed. Np. learn – learnt (BrE)/learned (AmE), dream – dreamt (BrE)/dreamed (AmE), spoil – spoilt (BrE)/spoiled (AmE). Kolejne uproszczenie możemy zauważyć na przykładzie czasownika have. Brytyjczyk powie: I have got a car, podczas gdy Amerykanin woli powiedzieć: I have a car. Podobnie w pytaniach: Have you got any money? vs. Do you have any money?

Kolejna jaskrawa różnica, to użycie przyimków. Spójrzcie na kilka przykładów:

• in the street (BrE)  / on the street (AmE)
• at the weekend (BrE) / on the weekend (AmE)
• ten past five (BrE) / ten after five (AmE)

Mimo wszelkich wspomnianych różnic zapewniam Was, że oba warianty angielskiego więcej łączy niż dzieli. Żeby rozwijać swoje umiejętności, oglądajcie filmy, czytajcie książki i artykuły w wybranej przez siebie wersji. Ucząc się języka, dobrze jest już od samego początku wybrać odmianę, która bardziej przypadła do gustu i trzymać się jednej wersji. Dobrze też, żeby osoby bardziej zaawansowane znały dobrze obie odmiany angielskiego. 

Na długie jesiennie wieczory polecamy kryminały z ćwiczeniami w wersji amerykańskiej i brytyjskiej oraz powieści w języku angielskim!