Conditionals, czyli zdania warunkowe w języku angielskim

Zdania warunkowe (Conditionals), znane również jako okresy lub tryby warunkowe wyrażają sytuacje, które wydarzą się lub mogłyby się wydarzyć, jeśli spełnimy (lub nie) jakiś warunek. Choć zagadnienie to może wydawać się zawiłe, nie ma czego się bać! Reguły stosowania zdań warunkowych są logiczne, a każdego z nich używamy w konkretnych przypadkach.

Najczęściej używane tryby warunkowe to 0, 1, 2 oraz 3. 

Kiedy stosujemy poszczególne tryby warunkowe?

Zerowy tryb warunkowy – używamy go, gdy mówimy o faktach, prawach natury oraz sytuacjach niezmiennych:

• If you do sports, you feel better. (Jeśli uprawiasz sport, czujesz się lepiej.)
• If you don’t work, you don’t earn money. (Jeśli nie pracujesz, nie zarabiasz pieniędzy.)
• If you mix yellow and red, you get orange. (Jeśli zmieszasz żółty z czerwonym, otrzymasz pomarańczowy.)
  

IF + PRESENT SIMPLE, PRESENT SIMPLE.

Pierwszy tryb warunkowy stosujemy, gdy mówimy o sytuacjach, które będą miały miejsce w przyszłości, jeśli warunek postawiony w zdaniu z ‘if’ zostanie spełniony.

Zauważ, że w tym okresie warunkowym ‘if’ tłumaczymy jako ‘jeśli’, bo warunek jest możliwy do spełnienia:

• If the weather is nice at the weekend, we will go for a walk. (Jeśli w weekend będzie ładna pogoda, pójdziemy na spacer.)
• If we have time, we will visit you. (Jeśli będziemy mieli czas, odwiedzimy Was.)
• If the plane is delayed, they will arrive home in the evening. (Jeśli samolot będzie opóźniony, dotrą do domu wieczorem,)
  

IF + PRESENT SIMPLE, WILL + BEZOKOLICZNIK.

Drugi tryb warunkowy mówi o sytuacjach hipotetycznych, które są nierealne lub prawie nierealne, ponieważ warunek, który się pojawia jest zazwyczaj niemożliwy do spełnienia na chwilę obecną.

W tym okresie warunkowym ‘if’ tłumaczymy jako ‘gdyby’, bo sytuacja jest hipotetyczna, więc, potocznie mówiąc, tylko ‘gdybamy’:

• If I were slimmer, I would become a model. (Gdybym była szczuplejsza, zostałabym modelką.)
• If we lived in England, we would speak English better. (Gdybyśmy mieszkali w Anglii, mówilibyśmy lepiej po angielsku.)
• If they were nicer, I would invite them to the party. (Gdyby byli milsi, zaprosiłabym ich na imprezę.)

IF + PAST SIMPLE, WOULD + BEZOKOLICZNIK.

Trzeci tryb warunkowy dotyczy sytuacji przeszłych, które mogłyby wyglądać inaczej, gdyby spełniono dany warunek:

• If I had learnt more, I would have passed the exams better. (Gdybym uczył się więcej, zdałbym egzaminy lepiej.)
• If it had snowed, we would have made a snowman. (Gdyby padał śnieg, ulepilibyśmy bałwana.)
• If he had forgotten to buy sugar, he would have had to go to the shop again. (Gdyby zapomniał kupić cukier, musiałby jeszcze raz iść do sklepu.)

IF + PAST PERFECT, WOULD HAVE + 3. FORMA CZASOWNIKA.

Mówiąc bardzo ogólnie, w każdym kolejnym trybie warunkowym prawdopodobieństwo spełnienia warunku jest coraz mniejsze:

W trybie zerowym warunek jest zawsze możliwy do spełnienia, a rezultat jest zawsze taki sam.

W pierwszym trybie warunek jest czymś możliwym do spełnienia, ale nie zawsze mamy wpływ na wynik tej sytuacji (np. If it rains…), dlatego prawdopodobieństwo odrobinę spada.

W drugim trybie warunek jest mało realny (np. If I were richer…), a czasami zupełnie niemożliwy do spełnienia (np. If I were you…).

Z kolei w trzecim trybie prawdopodobieństwo spada do zera, ponieważ opisuje on sytuacje przeszłe, więc szansa na realizację warunku w przeszłości jest niemożliwa.

Malejące prawdopodobieństwo możemy również powiązać ze zmianami w czasach użytych w zdaniach warunkowych – im mniejsze prawdopodobieństwo, tym bardziej oddalamy się od teraźniejszości. Poniższy schemat pomoże Ci zapamiętać budowę każdego ze zdań warunkowych. Zauważ, że przy każdym kolejnym trybie ‘cofamy’ się o jeden czas.

Tryby warunkowe w piosenkach

Żeby nauka trybów warunkowych była ciekawsza, zerknijcie na poniższe przykłady zdań z tekstów znanych i lubianych piosenek:

If you don't know me by now, you will never never never know me.
(Jeśli nie poznałaś mnie do tej pory, już nigdy mnie nie poznasz.)
Simply Red – If you don’t know me by now

If I were a boy/ Even just for a day
I'd roll out of bed in the morning/ And throw on what I wanted and go.
(Gdybym była chłopakiem/ Chociaż przez jeden dzień
Wstałabym rano z łóżka/ Zarzuciła na siebie, co bym chciała i wyszła.)
Beyoncé – If I were a boy

If you leave me now/ You'll take away the biggest part of me.
(Jeśli teraz odejdziesz/ Zabierzesz ze sobą największą część mnie)
Chicago – If you leave me now

If everyone cared and nobody cried/If everyone loved and nobody lied
If everyone shared and swallowed their pride/Then we'd see the day when nobody died.
(Gdyby każdy się troszczył i nikt by nie płakał/Gdyby każdy kochał i nikt nie kłamał
Gdyby każdy się dzielił i przełknął swoją dumę/Zobaczylibyśmy dzień, w którym nikt by nie umarł.)
Nickelback – If everyone cared

Would you dance if I asked you to dance?/ Or would you run and never look back?
Would you cry if you saw me crying?/ And would you save my soul tonight?
(Zatańczyłabyś, gdybym cię o to poprosił? /Czy uciekłabyś nigdy nie patrząc za siebie?
Rozpłakałabyś się, gdybyś zobaczyła moje łzy? /Ocaliłabyś dziś moją duszę?)
Enrique Iglesias – Hero

Angielskie okresy warunkowe - warto zapamiętać

Na zakończenie dorzucamy kilka informacji, które z pewnością okażą się przydatne w zapamiętaniu poprawnej struktury i użycia trybów warunkowych:

• Każde zdanie warunkowe składa się z dwóch części: w pierwszej zawarty jest warunek, w drugiej opisujemy sytuację, która się wydarzy lub mogłaby się wydarzyć po spełnieniu warunku. Jeśli zaczynamy zdanie od ‘If’, musimy pamiętać o przecinku przed drugą częścią zdania; jeśli kolejność jest odwrotna, przecinek jest nam niepotrzebny.
  
  
• Zamiast ‘if’ możemy użyć: ‘when’= kiedy (używamy wyłącznie w trybie zerowym), ‘on condition’ = pod warunkiem, ‘unless’/‘if not’ = jeśli nie, ‘suppose’/‘supposing’ = przypuszczając (używamy w drugim i trzecim trybie).
  
  
• Czasowniki ‘will’ i ‘would’, możemy także zastąpić innymi, jeżeli będzie taka potrzeba. Zamiast ‘will’ możemy użyć: ‘can’, ‘should’, ‘may’, a zamiast ‘would’: ‘could’, ‘should’, ‘might’.

If we had matches, we could make a bonfire.  (=moglibyśmy)

• W drugim trybie warunkowym zamiast ‘was’ możemy użyć ‘were’ we wszystkich osobach.
  
  
• Czasowniki ‘will’ i ‘would’ nie mogą się pojawić w części zdania, gdzie stawiamy warunek, czyli w części zdania z ‘if’.
  (Wyjątkiem jest forma grzecznościowa: If you will take a seat, I’ll see if the boss is available.)

Zdania warunkowe - teoria i ćwiczenia 

Jeśli masz ochotę bardziej zaprzyjaźnić się ze zdaniami warunkowymi, więcej teorii i mnóstwo ćwiczeń znajdziesz w jednej z naszych najnowszych publikacji Angielski nie gryzie! Gramatyka lub w Wielkiej gramatyce języka angielskiego. 

Mamy nadzieję, że pokochacie tryby warunkowe bezwarunkowo!